Αρχιστράτηγος Εμμανουήλ Παπάς

ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΟΡΤΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΟΥ 1821 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΔΑΡΝΑΚΟΧΩΡΙΤΩΝ Ν. ΣΕΡΡΩΝ

ΘΕΜΑ: «ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣ – ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΗΣ ΤΗΣ  ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ  ΚΑΤΑ  ΤΟ  1821.

Η ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΕΘΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ»

     Κατ’ αρχήν θέλω να ευχαριστήσω τον πρόεδρο και το διοικητικό συμβούλιο του συλλόγου Δαρνακοχωριτών Νομού Σερρών, για την τιμή που μου έκαναν δίνοντας μου την ευκαιρία να ασχοληθώ με τη συγγραφή της ομιλίας αυτής και να γνωρίσω βαθύτερα τη μεγάλη αυτή μορφή του τόπου μας τον ήρωα Εμμανουήλ Παπά.
Την προσωπικότητα και τη δράση του μεγάλου αυτού αγωνιστή θα την απεικονίσω αντλώντας στοιχεία που προέρχονται από το οικογενειακό του αρχείο, που βρίσκεται στο Αρχείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας και από το Τμήμα Χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Με τη μελέτη και δημοσίευση αυτών των πολύτιμων στοιχείων ασχολήθηκαν καταξιωμένοι ιστορικοί και συγγραφείς (τους οποίους θα σας προβάλλω σε διαφάνεια στο τέλος της ομιλίας).
Μελετώντας το υλικό των εργασιών αυτών συγκέντρωσα τα στοιχεία από τα οποία μέρος μόνο θα χρησιμοποιήσω για να σκιαγραφήσω την προσωπικότητα και τη δράση του Εμμ. Παπά και της οικογένειας του.
Μεταβαίνοντας στο (Ντ)Δαρνακοχώρι (Ντ)Δοβίστα, Εμμανουήλ Παπά σήμερα, δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Εμμανουήλ Παπά που πήρε το όνομα προς τιμήν του, μεγάλη μαρμάρινη πλάκα τοποθετημένη δίπλα στο μνημείο των πεσόντων του χωριού μας πληροφορεί ότι βρισκόμαστε στη γενέτειρα του ήρωα Εμμ. Παπά.

1110

Μπαίνοντας μέσα στο χωριό στ’ αριστερά μας αντικρίζουμε ένα ιστό στον οποίο υψώνεται η ελληνική σημαία. Εδώ βρίσκεται το πατρικό σπίτι στο οποίο γεννήθηκε ο μεγάλος αυτός αγωνιστής.

02

Λίγο πιο κάτω είναι η πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο κάτω από τον οποίο έχει τοποθετηθεί η προτομή του ήρωα. Αντικρίζοντας την αισθάνεσαι ότι η μεγάλη αυτή μορφή δεν έχει φύγει, αλλά υπάρχει. Ζει εδώ στο χωριό του, στο σπίτι του, στους ανθρώπους του.

13

Εδώ λοιπόν στην (Ντ)Δοβίστα το 1773 γεννήθηκε ο Εμμ. Παπάς. Μητέρα του ήταν η Βασιλική καταγόμενη από αρχοντική οικογένεια και πατέρας του ο Δημήτριος, ένας από τους πλουσιότερους και διακεκριμένους προύχοντες της επαρχίας. Λόγω της μεγάλης εκτιμήσεως που απολάμβανε από όλους και μετά από επίμονη αξίωση των συγχωριανών του χειροτονήθηκε ιερέας και τιμήθηκε από τον Μητροπολίτη με το εκκλησιαστικό αξίωμα του Οικονόμου. Από τότε η οικογένεια είχε το επώνυμο Παπά όπως συνηθίζονταν την εποχή εκείνη.
Τα πρώτα του γράμματα άρχισε να τα μαθαίνει στο σχολείο του χωριού του, κάτω από τις δύσκολες συνθήκες που επικρατούσαν τότε. Ο πατέρας του γνωρίζοντας την αξία της παιδείας τον έστειλε για να συμπληρώσει τη μόρφωση του στο Ελληνικό Σχολείο των Σερρών, το οποίο λειτουργούσε εδώ στην πόλη από το 1735.
Επιστρέφει στην (Ντ)Δοβίστα και σε ηλικία 20 ετών παντρεύεται με τη Φαίδρα η οποία είναι κόρη και αυτή αρχοντικής οικογένειας.
Στο διάστημα αυτό πεθαίνει ο πατέρας του και ασχολείται, μαζί και με τα άλλα αδέλφια του με τις οικογενειακές και εμπορικές υποθέσεις ίσως, και επιθυμίες που τους άφησε ο πατέρας τους.
Την περίοδο αυτή ο Εμμ. Παπάς με τα αδέλφια του αρχίζουν να κτίζουν στο χωριό ευπρεπή ναό (πιθανόν ήταν και επιθυμία του πατέρα τους). Κάθε νύχτα μεταφέρουν με τα χέρια τους πέτρες και άλλα οικοδομικά υλικά βοηθώντας τους κτίστες. Τους δε φανατικούς Τούρκους που είναι επικεφαλείς εκεί και προσπαθούν να τους εμποδίσουν τους εξαγοράζει με χρηματικά δώρα. Έτσι το ιερό τους έργο αποπερατώνεται το 1805. Ο ναός αυτός σώζεται σήμερα στο χωριό αποτελώντας μνημείο ευλάβειας και φιλοπατρίας του Εμμανουήλ Παπά και της οικογένειας του.

12

Μετά τη δίκαιη κατανομή της οικογενειακής περιουσίας εγκαθίσταται  εδώ στις Σέρρες.
Η πραότητα του και η ευφυΐα του, η ικανότητα του, η τόλμη και η υποδειγματική θεοσέβεια και φιλοπατρία του και ο φύση ανήσυχος και δημιουργικός του χαρακτήρας, τον έκαναν να αναπτύξει μεγάλη εμπορική δραστηριότητα, η οποία ξεπέρασε τα σύνορα και έφτασε ως τη Βιέννη και την Κωνσταντινούπολη, ιδρύοντας σημαντικές εμπορικές δραστηριότητες.
Η φυσιογνωμική εικόνα και προσωπικότητα του Εμμ. Παπά μέσα από την έρευνα αξιόπιστων πηγών μας μεταφέρεται ως ακολούθως. Ήταν μετρίου αναστήματος και ευκίνητος. Ως ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αναφέρονται ο μακρύς λαιμός, τα μακριά δάχτυλα των χεριών του, το ευρύ μέτωπο και το οξύ και διαπεραστικό βλέμμα των ματιών του.
Ήταν μειλίχιος στους λόγους του ομιλώντας πάντα μετά μειδιάματος και προφέροντας τις λέξεις αργά, ήρεμα και καθαρά.
Έλεγε λίγα λόγια και σοβαρά. Στις διάφορες συνεδριάσεις έπαιρνε το λόγο τελευταίος αφού πρώτα άκουγε με προσοχή τους άλλους και με τη λογική διατύπωση της γνώμης του επιβαλλόταν στους παριστάμενους.
Ο ζήλος του για την απελευθέρωση της Ελλάδας ήταν μεγάλος και η φιλοτιμία του απέραντη.
Η εικόνα αυτή του Εμμ. Παπά φαίνεται ότι συνετέλεσε κατά πολύ στην καταπληκτική σταδιοδρομία του. Όπως ήταν ωραίο το πρόσωπο του έτσι ήταν και η καρδιά του.
Λόγω των προσόντων του αυτών έγινε γρήγορα μεγαλέμπορας, ισχυρός παράγων της περιοχής και κορυφαίος πολίτης.
Απέκτησε την εμπιστοσύνη όχι μόνο των Ελλήνων, αλλά και των Τούρκων κατακτητών και έχαιρε εξαιρετικής εκτιμήσεως.
Η μεγάλη κτηματική και χρηματική περιουσία που απέκτησε τον έκαναν σημαντικό οικονομικό παράγοντα και τον καθιέρωσαν ως ενα είδος τραπεζίτη των Οθωμανών αγάδων, μπέηδων και πολιτικών αρχόντων της περιοχής. Τους στήριζε οικονομικά δανείζοντάς τους σημαντικά ποσά και διευκολύνοντάς τους στις συναλλαγές τους.
Η ισχυρή προσωπικότητα του, οι έξυπνοι χειρισμοί και ο καλός χαρακτήρας του, ήταν στοιχεία που τον έκαναν να ασκεί τεράστια επιρροή στους Τούρκους ακόμα και στους πιο δύστροπους, όχι μόνο εδώ αλλά και σε ολόκληρη τη Μακεδονία.
Με την πολιτική του αυτή κατόρθωσε να επηρεάσει ακόμα και τον πανίσχυρο Οθωμανό τοπάρχη των Σερρών Ισμαήλ Μπέη. Το 1810 αναλαμβάνει ακόμα και τη διαχείριση των οικονομικών και περιουσιακών υποθέσεων του. Όπως είναι φανερό η μεγάλη αυτή επιρροή και οι κατάλληλοι χειρισμοί του τον επέτρεπαν να είναι παρόν και να ενεργεί ακόμα και σε πολύ σοβαρές δημόσιες υποθέσεις. Δεν είναι λίγες οι φορές που έσωσε από την αγχόνη τη ζωή καταδίκων ακόμα και Τούρκων μεταφέροντας και φιλοξενώντας αυτούς στο σπίτι του.
Μετά από ενέργειές του προς το Σουλτάνο, τον έπεισε να αφαιρεθεί από τον Τούρκο καδή της πόλης το δικαίωμα να επιλύει (δικάζει) τις διαφορές μεταξύ των Χριστιανών και να ανατεθεί αυτό στο Μητροπολίτη των Σερρών, υπόθεση πολύ σημαντική για το χριστιανικό πληθυσμό. Επιπλέον συστήνεται εμποροδικείο το οποίο επιλύει εμπορικές διαφορές εκδικάζοντας αυτές στη Μητρόπολη προεδρεύοντος του Μητροπολίτη και διαιτητών εμπόρων.
Για αρκετά χρόνια αναμίχθηκε στα κοινοτικά πράγματα της πόλης και το 1810 – 1813 τιμήθηκε με το πολύ τιμητικό αξίωμα για την εποχή του, του επιτρόπου του Μητροπολιτικού Ναού των Αγίων Θεοδώρων. Επίσης δια των ενισχύσεων του επισκευάστηκαν και ανεγέρθηκαν εκκλησίες και πολλά κοινωφελή και ευαγή ιδρύματα των Σερρών.
Από το γάμο του με τη Φαίδρα αποκτά 8 γιους και 3 θυγατέρες. Έτσι σε ηλικία 44 ετών είναι αρχηγός μιας πολυμελούς οικογένειας. (Εδώ βλέπετε ένα σημείωμα από το αρχείο του που είναι γραμμένο από τα χέρια του και στο οποίο γράφει όπως συνηθίζονταν τότε τα σημαντικά γεγονότα της οικογένειας όπως ήταν οι γεννήσεις των παιδιών του).
Τον Οκτώβριο του 1817 ο Εμμ. Παπάς αναγκάζεται κάτω από πιεστικές καταστάσεις γι’ αυτόν να φύγει κρυφά στην Κωνσταντινούπολη ακολουθούμενος από μερικούς επίλεκτους Σερραίους και το γιο του Γιαννάκη. Έπρεπε να αποφύγει τις εναντίον του δολοφονικές διαθέσεις του Γιουσούφ Μπέη των Σερρών, αισχροκερδή, σπάταλου και άσωτου γιού του Ισμαήλ Μπέη, τον οποίο αντικατέστησε στην εξουσία μετά το θάνατο του. Αυτός δημιουργώντας τεράστια χρέη προς τον Εμμ. Παπά (ένα εκατομμύριο χρυσές δραχμές) και αδυνατώντας να ξεπληρώσει όλο το ποσό μηχανεύονταν τρόπους να τον αφανίσει. Την οικογένειά του την αφήνει υπό την προστασία του Μητροπολίτη Σερρών, Χρύσανθου, γιατί ο Γιουσούφ εκτός του ότι προσπάθησε να κάψει το σπίτι του, θα έβαζε ανθρώπους να σκοτώσουν τα παιδιά του στο δρόμο αν θα τα μετέφερε στην Πόλη. Όπως γράφει, λυπάται πολύ που αναγκάστηκε και άφησε ανυπεράσπιστους τους συμπολίτες του υπό την τυραννία του αισχροκερδή Τούρκου διοικητή.
Στην Κωνσταντινούπολη εργάζεται σκληρά και αναπτύσσει εθνική δραστηριότητα καθοδηγούμενος από τη Φιλική Εταιρεία. Ύστερα από δύο χρόνια στις 21 Δεκεμβρίου 1819 σε ηλικία 47 ετών μυείται σ’ αυτήν και αναλαμβάνει και επίσημα αμέσως δράση.
Κατορθώνει μέσω της Πύλης να εισπράξει μεγάλο μέρος από το χρέος του Γιουσούφ μπέη (500.000 χιλιάδες χρυσές δραχμές) τις οποίες και διαθέτει εξ ολοκλήρου στον εθνικό αγώνα.
Ενεργώντας πάντα με εντολές του Αλέξανδρου Υψηλάντη καλείται να προετοιμάσει το έδαφος και να ξεσηκώσει τους Μακεδόνες σε επανάσταση.
Έτσι με τα παραπάνω χρήματα αγοράζει όπλα και πολεμοφόδια, ναυλώνει ένα καράβι και αναχωρεί στις 23 Μαρτίου 1821 για το Άγιο Όρος συνοδευόμενος από τον υπασπιστή του Ιωάννη Χατζηπέτρου, το γραμματικό του Ιωάννη Οικονόμου και το γιο του Γιαννάκη. Αποβιβάζεται στη μονή Εσφιγμένου της οποίας ο ηγούμενος ήταν Φιλικός . Από εκεί πλέον δίνει το έναυσμα για την επανάσταση στη Μακεδονία στις 17 Μαΐου 1821, ύστερα από ανακήρυξη του από το Μητροπολίτη Μαρωνείας Κωνσταντίνο, ως αρχηγός και προστάτης της Μακεδονίας. Έτσι ο αγώνας γενικεύεται σ’ όλα τα χωριά της Χαλκιδικής. Επαναστατούν και όλα τα μοναστήρια του Αγίου Όρους προσφέροντας οι μοναχοί τις πολύτιμες υπηρεσίες τους και τη ζωή τους στον αγώνα.
11 Ιουνίου 1821 η Χαλκιδική παρά τις δυσκολίες των επαναστατών περνά ημέρες δόξας και ελπίδας για λευτεριά.
11 Σεπτεμβρίου ο Εμμανουήλ Παπάς διορίζεται από το Δημ. Υψηλάντη επίσημα αρχηγός και διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων του Αγίου Όρους, της Κασσάνδρας και της Θεσσαλονίκης. Δίνει μάχες, επιχειρεί αποβάσεις στην Κασσάνδρα και αποκρούει τους Τούρκους προκαλώντας τους σοβαρές απώλειες. Ο ξεσηκωμός, ο αγώνας και οι θυσίες όλων των επαναστατημένων Μακεδόνων στη Χαλκιδική είναι μεγάλος. Είναι όμως άνισος και αδυσώπητος μπροστά στις βάρβαρες ορδές των Οθωμανών που κατέφτασαν ως και από τη Θράκη. Κατέκλυσαν ολόκληρη την περιοχή λεηλατώντας, πυρπολώντας και σφάζοντας χωρίς καμία διάκριση.
Δε θα αναφερθώ ιδιαίτερα και αναλυτικά στην επανάσταση της Χαλκιδικής. Θέλω όμως να τονίσω ότι εκεί δόθηκε ένας μεγάλος αγώνας ο οποίος είχε σαν αποτέλεσμα να ανησυχήσει κατά πρώτον τους Τούρκους, να τους καθυστερήσει διαθέτοντας πολλές δυνάμεις εκεί και το κυριότερο να δώσει ανάσα στα νοτιότερα τμήματα της πατρίδας μας να προετοιμαστούν και να συνεχίσουν τον αγώνα τους καλύτερα.
Ήταν ένας εννεάμηνος σκληρός αγώνας ο οποίος στηρίχτηκε μόνο από τις οικονομικές δυνάμεις του Εμμ. Παπά αγοράζοντας όλα τα όπλα και πολεμοφόδια και συντηρώντας ολόκληρη την επαναστατημένη περιοχή χωρίς καμία βοήθεια από την κεντρική εξουσία της εποχής.
Κάτω από αυτή την τραγική κατάσταση και το ανελέητο κυνηγητό που κήρυξε εναντίον του ο Τούρκος διοικητής του Αγίου Όρους Χασεκλή Χαλίλ μπέης και ο Γιουσούφ της Θεσσαλονίκης, ο Εμμ. Παπάς κινδυνεύοντας να συλληφθεί φεύγει από το Άγιο Όρος με άλλους κοσμικούς και μοναχούς προς την ελεύθερη Ελλάδα, μαζί με το αρχείο του και το γιο του Γιαννάκη. Καθ’ οδόν με το καράβι και υπό το βάρος όλων όσων συνέβαιναν παθαίνει καρδιακή ανακοπή και φτάνει νεκρός στην Ύδρα σε ηλικία 48 ετών, στις 5 Δεκεμβρίου 1821.
     Εκεί συνοδεύοντας το νεκρό Μακεδόνα όλοι οι πρόκριτοι και ο λαός της Ύδρας, ετάφη με τιμές αρχιστρατήγου στην εκκλησία της Υπαπαντής όπου ήταν οι τάφοι όλων των επίσημων Υδραίων.

     Είκοσι μέρες αργότερα ο Δημ. Υψηλάντης δίνει στους γιούς του αποδεικτικό των αγώνων και των ενεργειών του προς το έθνος.

06

Το έγγραφο αυτό αποτελεί τον επίλογο της ιστορίας του που θυσίασε τα πάντα, οικογένεια, πλούτη, γαλήνη και τέλος την ίδια τη ζωή του στο βωμό της ελευθερίας.
Ο Εμμ. Παπάς, υπήρξε ένας αγνός πατριώτης και ενθουσιώδης αγωνιστής. Η βαθιά του πίστη προς το Θεό και η αγάπη προς την πατρίδα, υπήρξαν τα δύο βασικά κίνητρα εις τον υπέρ της ελευθερίας αγώνα του.
Το εθνικό μεγαλείο της ψυχής του των ώθησε σε μια πολύπλευρη και υπεράνθρωπη προσπάθεια για την ανεξαρτησία της φυλής.
Έπραξε το παν κατά τις δύσκολες στιγμές του έθνους αγωνιζόμενος ως Χριστιανός και ως ΄Ελληνας. Δίδαξε σε όλους τις αρετές της ανδρείας, της θυσίας του πλούτου, και της αυτοθυσίας. Αρετές που συγκινούν και προκαλούν το θαυμασμό και δικαίως τον έπαινο, το σεβασμό και την τιμή.

Η  οικογένειά του υπέστη τα πάνδεινα εδώ στις Σέρρες, μέχρι που ο Μητροπολίτης Χρύσανθος – μετέπειτα Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως – κατόρθωσε να εξαγοράσει τις ποινές των μελών της οικογένειας και να τους ελευθερώσει.
Η γυναίκα του Φαίδρα ύστερα από πολλές στενοχώριες και στερήσεις και τους θανάτους πολλών παιδιών της πέθανε πάμπτωχη.
Τα δε παιδιά του Εμμ. Παπά εγκαταλείποντας τις ανθηρές επιχειρήσεις του πατέρα τους αφιερώνονται στον αγώνα.
Ο Γιαννάκης όπως τον φώναζε, ήταν πάντα κοντά του πολεμώντας σε όλες τις μάχες της Χαλκιδικής. Στα χέρια του δε άφησε την τελευταία του πνοή. Αυτός αργότερα πολεμώντας στο πλευρό του Παπαφλέσσα σκοτώθηκε μαζί του στο Μανιάκι το Μάιο του 1825.
Ο Αθανασάκης (Αθανάσιος) πολεμώντας στο πλευρό των Μακεδόνων οπλαρχηγών Καρατάσου και Γάτσου παίρνει μέρος  σε πολλές στρατιωτικές ενέργειες. Στη μάχη της περιοχής της Αταλάντης συλλαμβάνεται αιχμάλωτος από τον Μουσταή μπέη και αποκεφαλίζεται στην Χαλκίδα.
Ο Νικολάκης (Νικόλαος) πολεμώντας κι αυτός δίπλα στο Γεωρ. Καραϊσκάκη έπεσε στο πεδίο της μάχης κοντά στο Καματερό της Αττικής (27 Ιανουαρίου 1827). Το όνομά του είναι γραμμένο στο μνημείο του Γ. Καραϊσκάκη ως ηρωικώς πεσόντως υπέρ της ελευθερίας.
Ο Αναστάσιος (Αναστασάκης) με σπουδές στο εξωτερικό και μεγάλη μόρφωση κινείται σ’ όλες τις μεγαλουπόλεις της Ευρώπης ασχολούμενος με τις επιχειρήσεις. Είναι δε κάτοχος πλούσιας βιβλιοθήκης στο εξωτερικό. Στις αρχές του 1829 βρίσκεται στην Ύδρα και τον Οκτώβριο 1825 αγωνίζεται στο πολιορκημένο Μεσολόγγι. Έχει τη φήμη θερμού πατριώτη.
Τα άλλα παιδιά της οικογένειας 4 αγόρια σε μικρή ηλικία και οι θυγατέρες βρίσκονται σε δεινή οικονομική κατάσταση και προσπαθούν να μαζέψουν τα χρήματα του πατέρα τους τα οποία βρίσκονται σε ξένα χέρια.
Ο μικρότερος γιος ο Κωνσταντίνος δεν είχε προλάβει να πάρει μέρος στις μάχες της ανεξαρτησίας. Ήταν όμως περήφανος για τις μεγάλες θυσίες της οικογένειάς του. Του πατέρα του προστάτη και υπερασπιστή της Μακεδονίας και για τα τρία αδέλφια του που πότισαν με το αίμα τους τα αδελφικά χώματα της Νότιας Ελλάδας.

04

Αυτή είναι η μοναδική φωτογραφία του – Κωνσταντίνου – που διασώζεται από όλη την οικογένεια φυλαγμένη στο αρχείο.
Ο Κωνσταντίνος συναριθμείται μαζί με τους άλλους αδελφούς του στους αξιωματικούς της ΣΤ’ τάξης. Η απονομή του βαθμού αυτού του δόθηκε για να τιμήσει η κυβέρνηση τότε, κάποιον από την οικογένεια Παπά που επιζούσε και είχε ενδιαφερθεί για τη δικαίωση των θυσιών της.

Η αυτοθυσία λοιπόν μιας ολόκληρης πολυμελούς οικογένειας όπως του Εμμ. Παπά εις τον υπέρ της ανεξαρτησίας του έθνους αγώνα του 1821, υπερβαίνει τα όρια της ανθρώπινης δυνατότητας και κατατάσσεται στις πράξεις εκείνες, οι οποίες μόνο δια της τέλειας ιδεολογικής και ψυχικής σύνθεσης του ατόμου πραγματοποιείται.

Από τον τάφο του Εμμ. Παπά στην Ύδρα διεσώθη μόνο μια σπασμένη μαρμάρινη πλάκα η οποία μεταφέρθηκε εδώ στις Σέρρες και της οποίας το επιτύμβιο επίγραμμα γράφει (σε μετάφραση). «Γιος ιερέως ο γενναίος αυτός Εμμανουήλ εγκατέλειψε τη γενέτειρά του Σέρρας πολεμών κατά των τυράννων για να σώσει την ένδοξη Ελλάδα και αποκτήσει μεγάλη δόξα. Αλλά εκτελών το καθήκον του πέθανε απροσδόκητα. Το σώμα του κράτησε η Ύδρα την δε ψυχή του ο ουρανός . 1821 Δεκεμβρίου 5».

09

Προς ένδειξη δε ελάχιστου αλλά αιώνιου φόρου τιμής και με πρωτοβουλία του επιθεωρητή της Β’ Εκπαιδευτικής περιφέρειας Σερρών Βασ. Παπαστεφάνου και προαιρετικών εισφορών και εράνων των δασκάλων, των μαθητών των δήμων και κοινοτήτων της περιφέρειας Σερρών, αποφασίστηκε η κατασκευή του γνωστού σε όλους μας μεγαλοπρεπούς ανδριάντα του Εμμ. Παπά στην κεντρικότερη πλατεία της πόλης, την πλατεία Ελευθερίας.

0307

Το έργο αυτό φιλοτέχνησε ο διακεκριμένος γλύπτης Περαντινός. Αποτελείται από φημισμένο πεντελικό μάρμαρο, έχει ύψος 5 μέτρα και στοίχισε τότε 320.000 δραχμές. Τα αποκαλυπτήριά του έγιναν στις 17 Μαΐου 1966.

Στη βάση του και μέσα σε μαρμάρινη λάρνακα βρίσκεται μέρος των οστών του ήρωα.

Μέγιστη λοιπόν η θυσία της μεγάλης αυτής μορφής, του πρωτεργάτη της επανάστασης του1821 στη Μακεδονία Εμμανουήλ Παπά. Ενός ήρωα του τόπου μας που η μαρτυρική πορεία του ίδιου και της οικογένειάς του θα αποτελεί ορόσημο αυτοθυσίας και αλτροϊσμού.

Από τότε έχουν περάσει 181 χρόνια. Άλλα όμως.

Είναι αθάνατος και ζεί στις ψυχές μας.
Αιωνία η μνήμη του.

Σας ευχαριστώ
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΣΤ. ΜΕΛΙΣΣΑΣ

ΠΗΓΕΣ   –   ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  • ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ Ε. ΑΠΟΣΤ. Η ιστορία και το αρχείο της οικογένειας Εμμ. Παπά. (Θες/νίκη 1981).
  • ΣΤΡΑΤΗ Γ. ΕΥΑΓΓ. ΟΣερραίος Αρχιστράτηγος των Μακεδ. Δυνάμεων Εμμ. Παπάς.(Σέρραι 1914).
  • ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ Σ. ΒΑΣ. Ο Εμμ. Παπάς και η επανάσταση στη Χαλκιδική το 1821.(Αθήναι 1970).
  • ΠΕΝΝΑ Θ. ΠΕΤΡΟΥ. Ιστορία των Σερρών. (Αθήνα 1966).
  • ΦΙΛΗΜΟΝΟΣ ΙΩΑΝ. Δοκίμιον ιστοριοκόν …(Αθήνα 1860).
  • ΜΑΜΑΛΑΚΗ Π. ΙΩΑΝ. Η επανάσταση στη Χαλκιδική.
  • ΚΑΣΟΜΟΥΛΗ ΝΙΚ. Στρατιωτικά ενθυμήματα.(Αθήνα 1940).
  • ΜΙΣΥΡΛΗΣ ΔΗΜ. Ο Εμμ. Παπάς Αρχιστράτηγος εν Μακεδονία κατά το 1821.
  • ΛΑΪΟΥ ΓΕΩΡΓ. Ανέκδοτες επιστολές και έγγραφα του 1821. (Αθήνα 1952).
  • ΛΙΓΝΟΥ ΑΝΤ. Ιστορία της Ύδρας.
  • ΒΟΖΙΑΝΝΗΣ ΑΘ. ΓΕΩΡΓ. Περιοδικό Εμμ. Παπάς του ομώνυμου συλλόγου εν Θες/νίκη.
  • ΒΟΖΙΑΝΝΗΣ ΑΘ. ΓΕΩΡΓ. Ιστορικά Λαογραφικά της κοινότητας Εμμανουήλ Παπάς – Σερρών.
  • ΒΟΖΙΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ. Ζωγραφικός πίνακας με την μορφή του Εμμ. Παπά.